در هر موردی که چنین توصیهای هست باید متن و لحن روایت مورد نظر را بررسی نمود که ناظر به چیست. آیا صرفاً به خواندن قرآن و ختم آن اشاره شده و ثواب فراوانی برایش بیان گردیده و یا آن ثواب فراوان، مقید به تدبر و دقت در معانی شده است.
در عمده روایات مربوط به ثواب قرائت قرآن (ختم یا قسم) قید «دانستن کل معانی و تدبر در تمام آن» مشاهده نمیشود و میتوان گفت صرف روخوانی مدنظر میباشد.
بهعنوان نمونه در روایتی که مربوط به ختم قرآن در مکه است: «من ختم القرآن بمکة من جمعة إلى جمعة أو أقلّ من ذلک أو أکثر و ختمه فی یوم الجمعة کتب الله له من الأجر و الحسنات من أول جمعة کانت فی الدنیا إلى آخر جمعة تکون فیها و إن ختمه فی سائر الأیام فکذلک» (وسائلالشیعة ج6 ص203) قید تدبر، مشاهده نمیگردد و توصیه، به روخوانی کلّ قرآن میباشد.
البته ارزش تدبر در قرآن، محفوظ است لکن بیارزشدانستن روخوانی نیز روا نیست. در کل هم بین ارزشها مقایسهکردن، کار آسانی نیست و تعیین دقیق ترجیح، بعضاً نیازمند تحلیل علمی مفصلی میباشد که گاه، وقتگیر و کمفایده است و باید گفت کار خیر، خیر است و بهرحال خوب است که انجام شود ولو رتبهاش کذا باشد. پس خیر را انجام دهند و خیلی مته بر خشخاش ننهند.