313 امیر

نیکی به مادر، نهی‌ش از منکر

بخش پرسش پاسخ » امر به معروف، نهی از منکر » نیکی به مادر، نهی‌ش از منکر

در مورد این روایت توضیحی بفرمایید: «جاء رجل إلى رسول‌الله(ص) فقال: إن أمی لا تدفع ید لامس. قال: فاحبسها. قال: قد فعلت. قال: فامنع من یدخل علیها. قال: قد فعلت. قال: فقیّدها فإنک لا تبرّها بشیء أفضل من أن تمنعها من محارم الله عزوجل»

روایت، درباره‌ی امر به معروف و نهی از منکر نسبت به والدین است که با توجه به بحث احسان به والدین و این‌که گاه نهی از منکر، موجب رنجش آنان می‌شود و... مجال بحث و نظر در این موضوع فقهی هست و آراء فقهاء در آن مختلف. بهرحال در مقام توضیح و تشریح روایت می‌توان چنین گفت:

مردی نزد رسول‌خدا(ص) آمد و از بی‌عفتی مادر خود شکایت کرد با این تعبیر کنایی که مادرم دست خواهان تماس را رد نمی‌کند.

حضرت(ص) فرمود: او را زندانی کن.

عرض کرد: کرده‌ام.

فرمود: مانع کسانی شو که بر او وارد می‌شوند.

عرض کرد: کرده‌ام.

فرمود: او را به بند بکش چرا که نیکی بهتر از این به مادرت نمی‌توانی بکنی که او را از حرام خدا بازداری.

یعنی گرچه ظاهر این کار بدی است اما در واقع نیکی است چون او را از گناه و عذاب باز می‌داری. البته همانطور که از کلمه «محارم الله» بر می‌آید، باید آن کار، حرام باشد. اما اگر حرام نباشد و فقط از حیث اخلاقی و اجتماعی، ناپسند و یا خلاف تعصبات و غیرت‌های نابجا باشد و کسی بخواهد بابت این جهات، آزادی‌های مشروع دیگری را محدود نماید چنین کاری مردود و نامشروع است و خود، منکری است که باید از آن نهی نمود.

کدام لذت؟ بچش شیخ!

بخش نوشتار » معاد، آخرت، اموات » کدام لذت؟ بچش شیخ!

«و أما الذین فسقوا فمأواهم النار کلما أرادوا أن یخرجوا منها أعیدوا فیها و قیل لهم ذوقوا عذاب النار الذی کنتم به تکذبون؛ و اما آنان که بدکردار شدند جایگاه‌شان آتش است. هرگاه بخواهند از آن بیرون شوند به آن بازگردانده می‌شوند و به آنان گفته می‌شود: بچشید عذاب آتشی را که تکذیب‌ش می‌کردید» (سورةالسجدة آیة20)

با نظر به موازین صرف و نحو عربی می‌توان گفت از آنجا که واژه «النار» مؤنث است عبارت «الذی کنتم بــه تکذبون» نمی‌تواند راجع به آن باشد بلکه راجع به «عذاب» است. یعنی آن بدکرداران، عذاب و شکنجه‌ی آتش را انکار و تکذیب می‌کردند و نه لزوماً خود آتش را که اگر منکر اصل آتش بودند شایسته بود این‌طور گفته شود: «ذوقوا عذاب النار التی کنتم بـها تکذبون»

حال که چنین گفته نشده پس حداقل در مقام فرض می‌توان تصور کرد کسانی باشند که بدون انکار اصل آتش، درد و عذاب آن را انکار کنند. یعنی باور به آتشی بی‌عذاب و دوزخی بی‌درد آورند. اما آیا در عالم خارج از ذهن و فرض، واقعاً کسی هست که بدون انکار اصل آتش، عذاب آن را انکار کرده و حکم به آتش بدون عذاب (ولو در برهه‌ای) داده باشد؟

سخنان عارف معروف و صاحب فصوص، ابن‌عربی، در این رابطه، شایان توجه است:

«...فیفقدون الإحساس بالآلام فی نفس النار؛ اهل آتش پس از مدتی، احساس درد را از دست می‌دهند» (الفتوحات‌المکیة ج1 ص303)

«...جعل لهم نعیم فی النار بحیث إنهم لو دخلوا الجنة تألموا... فهم یتلذذون بما هم فیه من نار و زمهریر و ما فیها من لدغ الحیات و العقارب کما یلتذ أهل الجنة بـ...؛ برای اهل آتش، نعمتی در خود آتش، نهاده می‌شود به نحوی که اگر آنان وارد بهشت شوند احساس درد می‌کنند... و در دوزخ که هستند لذت می‌برند از هرچه در آن است اعمّ از آتش و زمهریر و نیش مار و عقرب، مانند لذت اهل بهشت از نِعم آن» (الفتوحات‌المکیة ج2 ص648)

آیا به سخره گرفتن آیات خدا و ملعبه نمودن کلام او، مصداقی روشن‌تر از این سخنان دارد؟

طیّ چند لحظه

بخش پرسش پاسخ » اخلاق فردی، معاشرت اجتماعی » طیّ چند لحظه

درباره‌ی مطلب خوش باش ای احمق! آیا مقصود، عدم التزام حافظ به ادب است؟ امام ما امیرالمؤمنین(ع) می‌فرماید: أحمق الناس من ظن أنه أعقل الناس.

مطلب، در رابطه با نقض ادعاست و عدم التزام فرد، به ارزش‌هایی که خود، مدعی التزام به آن است. آیا کسی که با ژستی اخلاقی ادعا می‌کند: «ما بد نمی‌گوییم» و در عین حال بد می‌گوید، با کسی که چنین ادعایی نکرده و چنان ژستی نگرفته برابر است؟

بلی روایات متعددی در دست است که معصومین(ع) درباره‌ی برخی منحرفین (شخصی یا کلی) گاه تعبیری تحقیری و توهینی کرده‌اند. تعهدی هم از آنان نقل نشده که به هر قاعده‌ی اخلاق سلیقه‌ای، ملتزم بوده و به هیچ‌کس بد نمی‌گویند. اما کسی که چنین تعهدی داده و چنان ادعایی کرده چطور می‌تواند طیّ چند لحظه، ادعای خود را نقض نماید؟

عاطفه‌ی ابوت یا واقعه‌ی نبوت؟

بخش نوشتار » نبوت، انبیاء علیهم‌السلام » عاطفه‌ی ابوت یا واقعه‌ی نبوت؟

باران و طوفان، موج در اوج، والاپیامبری، با عاطفه‌ی پدری:

«و نادى نوح ربه فقال رب إن ابنی من أهلی و إن وعدک الحق و أنت أحکم الحاکمین؛ و نوح(ع) پروردگارش را ندا داد که پروردگارا! پسرم از اهل من است و وعده‌ی تو نیز حق است و تو برترین حکم‌کنندگانی» (سورةهود آیة45)

خطاب با عتاب، از حضرت رب‌الأرباب:

«قال یا نوح إنه لیس من أهلک إنه عمل غیر صالح فلاتسألن ما لیس لک به علم إنی أعظک أن تکون من الجاهلین؛ خداوند فرمود: ای نوح! او از اهل تو نیست. او کرداری ناشایست است! پس آن‌چه را که آگاه نیستی از من مخواه. تو را پند می‌دهم مبادا از نادانان باشی» (سورةهود آیة46)

پاسخی شایسته از پیامبری وارسته:

«قال رب إنی أعوذ بک أن أسألک ما لیس لی به علم و إلا تغفر لی و ترحمنی أکن من الخاسرین؛ نوح(ع) گفت: پروردگارا! به تو پناه می‌برم که از تو بخواهم آن‌چه به‌آن ناآگاهم و اگر مرا نبخشی و بر من رحم نکنی از زیان‌کاران خواهم بود» (سورةهود آیة47)

.....

علاوه بر حدیث محدثان تشیع، روایت بزرگان تسنن از رسول‌خدا(ص):

«فاطمة بضعة منی فمن أغضبها أغضبنی؛ فاطمه(س) پاره‌تن من است. هرکس او را به خشم آورد مرا به خشم آورده است» (صحیح‌البخاری ج4 ص219؛ کنزالعمال ج12 ص108 و...)

اگر این سخن، فقط بازتاب عاطفه‌ی پدری بوده و چندان شأن عقیدتی ندارد (کما قال بعض الجهال) آیا لازم نبود خداوند، پیامبر خود را عتاب کند که تحت تأثیر عواطف، قرار نگیرد و مردم را با سخنی غلط‌انداز به گمراهی نیندازد؟ اگر نوح(ع) بابت خواهشی نابجا، در خطاب با خدا، آن‌چنان عتاب شود، آیا نبی‌خاتم(ص) نباید بابت ابراز احساسات شخصی در مقام بیان حقائق دین نزد عامه‌ی مسلمین، مؤاخذه گردد؟

جز اینکه آن سخن، عین واقع بوده است و از حقائق دین؟

شرط ثبوت عدّه

بخش پرسش پاسخ » متعه، شهـوت » شرط ثبوت عدّه

اگر کسی خانمی را به عقد موقت دربیاورد و به‌مدت یازده‌ماه هیچ نزدیکی با او نداشته باشد، در صورت بخشش مدت آیا این زن باز هم باید عده نگه‌دارد یا می‌تواند به عقد کس دیگری بدون نگه‌داشتن عده در بیاید؟

چنانچه دخول واقع شده باشد (ولو به مقدار کم) و یا منی مرد، وارد اندام جنـسی زن شده باشد (ولو به مقدار کم) مسأله‌ی عده مطرح می‌باشد. بدون این دو مورد، عده‌ای بر عهده‌ی زن دانسته نمی‌شود.

شایسته‌ی برترین‌ها شاهده‌ی بدترین‌ها

بخش نوشتار » مثالب نواصب، خلفاء و طواغیت » شایسته‌ی برترین‌ها شاهده‌ی بدترین‌ها

از امام باقر(ع): «ما عبد الله بشیء من التحمید أفضل من تسبیح فاطمة(ع) و لو کان شیء أفضل منه لنحله رسول‌الله(ص) فاطمة(ع)؛ خداوند، پرستش نگردیده با ستایشی برتر از تسبیح فاطمه(س) و اگر چیزی برتر از آن بود رسول‌خدا(ص) همان را به فاطمه(س) هدیه می‌نمود» (الکافی ج3 ص343)

-هدیه بودن تسبیحات حضرت زهرا(س)

-برتری آن بر هر تسبیح و تحمید دیگر

-برترین بانو، شایسته‌ی برترین‌ها

.....

اگر شایسته‌ی برترین‌ها بود چرا بدترین‌ها با او شد؟

سجده‌ی استغاثه به حضرت فاطمه سلام‌الله‌علیها

بخش پرسش پاسخ » دعاء، ذکر، توسل، زیارة، استخارة » سجده‌ی استغاثه به حضرت فاطمه سلام‌الله‌علیها

ذکر «یا مولاتی یا فاطمة أغیثینی» که برای سجده گفته شده آیا مبنای روایی صحیحی دارد؟

ذکر مزبور، جزء اعمال نمازی نقل شده که مربوط به حاجت است (مستدرک‌الوسائل ج6 ص313) و دو مستند در رابطه با آن، بیان گردیده است:

1.قبس‌المصباح (صهرشتی)

2.البلدالأمین (کفعمی)

علاوه بر انقطاع سندی که در هر دو نقل، به چشم می‌خورد، مأخذ اول، نامعروف و ضعیف و مأخذ دوم، از متأخرین می‌باشد لذا اعتبار چندانی به این دو نقل نیست. گذشته از بحث سندی، خطاب غیرخداوند در سجده، محل کلام است.

مزار نهان، مانع تزویر

بخش پرسش پاسخ » مثالب نواصب، خلفاء و طواغیت » مزار نهان، مانع تزویر

چرا حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها وصیت کردند که خاکسپاری‌شان پنهانی باشد؟

در این باره با توجه به فحوای روایات (بحارالأنوار ج43 ب7 و...) و با نگاه جامعه‌شناسانه‌ی تحلیلی-تاریخی، می‌توان چنین گفت:

حکومت‌هایی که مخالفین خود را تحت فشار و آزار قرار می‌دهند، از این حقیقت، آگاه هستند که بدون توجیه مناسب مردمی و بدون قانع‌کردن عوام غافل و بدون ارائه‌ی بهانه‌ی عامه‌پسند، چندان نمی‌توان رفتارهای خشن و ضربتی را ادامه داد و زیاده‌روی بی‌حساب و فاقد تبلیغات تطهیری، ممکن است به نفرت گسترده و بـراندازی اصل نظـام منجر شود.

لذا در عین حال که جنایت می‌کنند و از مخالفین سرسخت، زهرچشم می‌گیرند، سایر مخالفین را با گرفتن ژست حق‌به‌جانب و رفتارهای ملاطفت‌آمیز و نرم، خام کرده و با فریب افکار عمومی، بقای خود را تضمین می‌نمایند. مثلاً از مضروب خود، دلجویی می‌کنند، برای کسی که خود کشته‌اند تشییع جنازه‌ی باشکوه برقرار می‌نمایند، از وی تجلیل و تعظیم نموده و برای‌ش بزرگداشت می‌گذارند و...!

در واقع با این قبیل کارها به اذهان، القا می‌نمایند که: «ما با کسی دشمنی نداریم و این شخص هم اصلاً مورد آزار ما نبوده و اگر هم بوده بخاطر نظم جامعه و جلوگیری از فتنه، گریزی از یک گوشمالی مختصر نبوده که آن هم انجام شد و تمام و الآن هم که می‌بینید مورد تعظیم و تجلیل ما نیز هست»!

اینجاست که یک مبارز مظلوم و مضروب، برای این‌که خون‌ش هدر نرود و آرمان‌ش ضایع نشود لازم می‌بیند با اتخاذ راهکاری هوشمندانه و دقیق، آنان را ناکام گذاشته و ابتکار عمل تبلیغاتی را از دست‌شان بگیرد. مثلاً وصیت کند تشییع جنازه‌اش مخفی باشد و قبرش نهان که قاتلین نتوانند مزار او را به تزویر، زیارت کنند و برای اشک تمساح، گریه‌گاه نداشته باشند. چنین کاری، ستم رفته را جبران نمی‌کند اما اقلاً مانع لوث‌شدن قضیه می‌گردد.

صرفاً ادعا؟

بخش نوشتار » اخلاق فردی، معاشرت اجتماعی » صرفاً ادعا؟

گویند مرتکب کبیره، مادام که شهادت اسلام گوید و اظهار تشیع کند را نمی‌توان لعن کرد. گرچه برخی فتاوا در جهت خلاف اطلاق این سخن (ولو خلاف نسبی) در دست است اما گویا قول مشهور، همان باشد و صرف لقلقه‌ی زبان، در این مقام، کافی دانسته شود. با این حال:

«إن الذین یکتمون ما أنزلنا من البینات و الهدى‏ من بعد ما بیناه للناس فی الکتاب أولئک یلعنهم الله و یلعنهم اللاعنون» (سورةالبقرة آیة159)

«و من یقتل مؤمناً متعمداً فجزاؤه جهنم خالداً فیها و غضب الله علیه و لعنه و أعد له عذاباً عظیماً» (سورةالنساء آیة93)

«إن الذین یرمون المحصنات الغافلات المؤمنات لعنوا فی الدنیا و الآخرة و لهم عذاب عظیم» (سورةالنور آیة23)

و...

آیا قتل مؤمن، کتمان بینات، رمی محصنات و... مانعةالجمع است با ادعای ایمان؟

چرا حرام است؟ آیا ضرری دارد؟

بخش پرسش پاسخ » تفریح، بازی، ورزش » چرا حرام است؟ آیا ضرری دارد؟

بازی شطرنج چه ضرری دارد که حرام است؟

این‌که شطرنج ذاتاً حرام باشد و یا فقط در فرض آلت قمار بودن، مورد اختلاف فقهاست و نظرات در آن مختلف لکن با فرض حرمت باید گفت منظور از این‌که «فلان کار، حرام است» این است که خداوند برای انجام آن کار، عِقاب و عذاب اخروی قرار داده است نه این‌که آن کار، لزوماً ضرر دنیوی محسوس برای عموم دارد.

لذا اصل سؤال، نابجاست ولو بتوان درخصوص آن، با استحسان و... جواب‌هایی بیان نمود.