این عبارت گرچه به عنوان حدیث، از طرق عامّه (اهل تسنن) روایت شده (کنزالعمال ج9 ص77 و...) و از منابع شیعه، سندی بر آن، ملاحظه نمیگردد لکن مفهومش تا حدی قابل توجیه و انطباق بر موازین عقیدتی مذهب حق میباشد.
تعبیر «اعتزّ بـ...» مرادف «خود را عزیز شمردن به...» است (المنجد ص503). «العبید» هم به معنای «بندگان» است و «اعتز بالعبید» تقریباً یعنی «خود را با انتساب به مردم، گرامی و عزیز شمرد».
این انتساب میتواند به لحاظ طرفداری مردم از او باشد به این نحو که چون مردم، قبولش دارند و به پشتیبانی آنان، دلگرم است احساس عزت پایدار کرده و از ناپایداری احوال دنیا و ارادهی ربّالعزة، غافل شود. همان اراده که بسیار عزیزان را ذلیل کرده و بسیار ذلیلان را عزیز و معززها و معظمها را بر خاک مذلت و مسکنت نشانده است.
از امثال «من اعتزّ بالعبید أذلّه الله» فهمیده میشود که نباید به پشتیبانی مخلوق، مغرور شده و از ارادهی خالق، غافل شد بلکه باید همواره متوجه مبدأ اصلی عزت بود و آن را از او خواست. عزتی که به اتکای خواست این و آن و به لحاظ اقبال مردمان، محسوب و اظهار شود، ناپایدار بوده و اطمینانی به آن نیست و ممکن است در اندک زمانی، با خواست خدا، به ذلت منتهی گردد.